Rule on Saving Account बँक खात्यांवरील नवीन नियम आणि दंड
Rule on Saving Account डिसेंबर 2024 पासून देशभरात सर्व बँक खातेधारकांसाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने पाच नवीन नियम लागू केले आहेत. हे नियम सर्व सरकारी, खाजगी, सहकारी बँका तसेच पोस्ट ऑफिस खातेधारकांसाठी लागू असतील. हे नियम न पाळल्यास खातेधारकांना ₹500 पासून ₹10,000 पर्यंत दंड भरावा लागू शकतो. नियमांचे पालन करून तुम्ही दंडाच्या फेऱ्यातून वाचू शकता.
नवीन नियम कोणासाठी लागू आहेत?
- सर्व प्रकारच्या खातेदारांसाठी: बचत खाते, चालू खाते, पगार खाते किंवा FD खाते असलेल्यांना हे नियम लागू होतील.
- सहकारी बँक आणि पोस्ट ऑफिस खातेधारकांसाठी: विशेषत: पोस्ट ऑफिसमध्ये बचत खाती असलेल्यांनाही या नियमांचे पालन करावे लागेल.
- अधिक पैसे जमा करणाऱ्यांसाठी: ज्या खात्यांमध्ये नियमितपणे मोठ्या प्रमाणात व्यवहार होतात त्यांच्यावर अधिक कडक नियम लागू असतील.
नवीन नियमांची सविस्तर माहिती
1. दैनंदिन रोख रकमेची जमा मर्यादा
- मर्यादा: एका दिवसात बचत खात्यात जास्तीत जास्त ₹50,000 रोख रक्कम जमा करता येईल.
- पॅन नंबर आवश्यक: ₹50,000 पेक्षा जास्त रक्कम जमा करताना पॅन कार्ड सादर करावे लागेल.
- दंड: मर्यादा ओलांडल्यास ₹500 दंड आकारला जाईल.
2. वर्षभरातील व्यवहारांची मर्यादा
- मर्यादा: एका आर्थिक वर्षात खात्यात जास्तीत जास्त ₹10 लाख जमा किंवा व्यवहार करता येईल.
- अधिकाऱ्यांची विचारणा: ₹10 लाख पेक्षा जास्त व्यवहार आढळल्यास आयकर विभागाकडून नोटीस मिळू शकते.
- दंड: व्यवहार मर्यादेपेक्षा जास्त झाल्यास ₹2,000 दंड भरावा लागेल.
3. विनाप्रमाणपत्र जादा पैसे शिल्लक ठेवणे
- मर्यादा: खात्यात ₹1 लाखांपेक्षा जास्त शिल्लक असल्यास खातेदाराला योग्य प्रमाणपत्र सादर करावे लागेल.
- दंड: प्रमाणपत्र न दिल्यास ₹3,000 दंड आकारला जाईल.
4. अनधिकृत पैसे जमा/वाढवणे
- पाहणी: अनपेक्षित व्यवहार आढळल्यास खाते बँक रडारवर येईल.
- दंड: ₹1 लाख पेक्षा जास्त अनधिकृत रक्कम असल्यास ₹4,000 दंड भरावा लागेल.
5. मोठ्या रकमेवरील व्यवहारांवर विशेष नियम
- नियम: ₹10 लाखांपेक्षा जास्त रक्कम खात्यात जमा झाल्यास सरकारकडून रकमेचा तपास होईल.
- आयकर तपासणी: मोठ्या व्यवहारांवर आयकर विभाग लक्ष ठेवेल.
- दंड: या नियमांचे उल्लंघन केल्यास ₹10,000 पर्यंत दंड भरावा लागू शकतो.
आरबीआयने बंदी घातलेल्या बँका
आरबीआयने देशातील काही सहकारी बँकांवर निर्बंध घातले आहेत.
- बँकांची स्थिती: या बँकांची आर्थिक परिस्थिती ढासळल्यामुळे ग्राहकांना फक्त ₹5,000 काढण्याची मुभा आहे.
- प्रभावित बँका:
- शंकरराव मोहिते पाटील सहकारी बँक, अकलूज, महाराष्ट्र
- रामकुंडा को-ऑपरेटिव्ह बँक, आंध्र प्रदेश
- कारवाई: या बँकांवर नवीन कर्ज देणे किंवा घेणे यावर बंदी घालण्यात आली आहे.
कोणते खातेधारक या नियमांखाली येतात?
- महिला व ज्येष्ठ नागरिक:
- महिलांचे किंवा ज्येष्ठ नागरिकांचे खाते असलेल्यांनाही या नियमांचे पालन करावे लागेल.
- विद्यार्थी खातेदार:
- विद्यार्थी खातेधारकांनी देखील व्यवहार मर्यादांचे पालन करावे.
- पगार खातेधारक:
- ज्या लोकांचे पगार खाते आहे त्यांनी ₹50,000 पेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा करताना विशेष काळजी घ्यावी.
बँक खात्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना
1. फसवणुकीपासून बचाव
बँक खात्यांची फसवणूक टाळण्यासाठी सावधगिरी बाळगा.
- कोणत्याही अज्ञात व्यक्तीला खाते क्रमांक, OTP किंवा पासवर्ड सांगू नका.
- कोणत्याही अॅप किंवा वेबसाइटवर वैयक्तिक माहिती शेअर करण्याआधी तपासा.
2. तुमच्या खात्यातील व्यवहार तपासा
- नियमितपणे खात्यातील व्यवहार तपासणे गरजेचे आहे.
- संशयास्पद व्यवहार आढळल्यास लगेच बँकेशी संपर्क साधा.
3. पॅन कार्ड अपडेट ठेवा
- मोठ्या व्यवहारांसाठी पॅन कार्ड माहिती अद्ययावत ठेवा.
या नियमांचे पालन का महत्त्वाचे आहे?
- दंडाची टाळणी: नियमांचे पालन केल्यास अनावश्यक दंड भरावा लागणार नाही.
- सुरक्षितता: खाते सुरक्षित राहील आणि फसवणुकीपासून बचाव होईल.
- आर्थिक नियोजन: व्यवहार मर्यादा समजल्यामुळे आर्थिक नियोजन सोपे होईल.
बँक खात्यांवरील नवीन नियमांचे पालन प्रत्येक खातेदारासाठी अनिवार्य आहे. या नियमांमुळे बँक व्यवहार अधिक पारदर्शक आणि सुरक्षित होतील. तुम्ही सरकारी, खाजगी किंवा सहकारी बँकेचे खातेदार असाल, तरीही या नियमांचे पालन करणे गरजेचे आहे.
महत्त्वाची टिप:
तुमचे खाते आणि त्यावरील व्यवहारांची सविस्तर माहिती सतत तपासा आणि या नियमांनुसार आर्थिक नियोजन करा. यामुळे तुम्ही दंड टाळू शकता आणि तुमची बँकिंग अनुभव अधिक सुरक्षित होईल.Rule on Saving Account
